De
geschiedenis van de Yamaha SR 400 en 500
Tekst: Yamaha Motor Corporation
Vertaling: Fried Anepool
Een artikel over het verwekken en de geboorte van de SR. De tekst is
afkomstig uit een stapel afgekeurde kopij van het Japanse Yamaha Motor
hoofdkwartier in Iwata. Het artikel is in 1988 geschreven door de PR afdeling
van Yamaha en nog nooit eerder gepubliceerd. Een aardig staaltje overdrijving
maar wie daar een beetje tussendoor leest, kan zijn kennis op SR gebied toch
weer een aardig stuk uitbreiden. Over
de enige echte ‘big single’ met een lange adem.
De geboorte van de SR modellen
|
|
|
Ontwerpen uit 1976 voor de SR 500
Ongeveer 10 jaar geleden, in maart 1978, maakten de Yamaha SR 400[1]
en SR 500 hun debuut op de Japanse markt. Terwijl tot vandaag de dag[2]
allerlei veranderingen en verbeteringen zijn toegepast bij die modellen, hebben
ze allebei een constant stijgende verkoop laten zien in Japan en daarbuiten.
Dat is het bewijs van het feit dat ze zich ontwikkeld hebben tot echt
langlopende modellen[3].
|
|
|
Een prototype uit
1977. Let op de kleine schijfrem in het voorwiel (voorvork afkomstig van de XS
650)
De SR modellen werden zes maanden voordat ze te koop waren voor het eerst
getoond op de Tokio Motor Show. Er is toen meteen positief gereageerd op hun
verschijning door motorliefhebbers, dealers en journalisten. Dat kwam vooral
omdat ze voorzien waren van een gemoderniseerd maar klassiek ogend frame
ontwerp voorzien van het XT 500 enduro motorblok.
Een grote koplamp met een doorsnede van 170 mm maakte naast een slanke
benzinetank en een compact motorblok deel uit van het opmerkelijke uiterlijk.
Van achteren gezien was de dikke band met de maten 400-18 bijzonder
indrukwekkend. Dat in die tijd ook 750 cc metende motorfietsen met dat soort
banden werd uitgerust, is een duidelijke aanwijzing voor het enorme koppel van
de SR.
Model 2J2 voor de
Japanse markt, zonder het karakteristieke ‘kontje’.
Sommige mensen twijfelden echter aan het succes van dikke ééncilinders in
een tijd waarin viercilinder modellen hun aandeel op de Japanse markt in snel
tempo aan het vergroten waren. Achteraf bezien was hun vrees volkomen
onterecht. De SR modellen groeiden sterk in populariteit en vestigden zich op
die manier als de nieuwe generatie van grote ééncilinder motoren.
De allerbelangrijkste oorzaak van dit succes was dat deze modellen
vormgeven waren als unieke ergonomische motoren. Motoren die zorgden voor een
eenheid van mens en machine en een fantastische handelbaarheid.
Originele
fabrieksfolder van model 2J2 uit 1978
Ze maakten er aanspraak op echte ‘big singles’ te zijn door hun
karakteristieke uitlaatgeluid en de unieke sensatie van koppel en acceleratie.
Bovendien lagen de prestaties in die tijd op het niveau van multicilinders.
Tot vandaag de dag bewijzen de modellen hun reputatie doordat ze goede en
betrouwbare ‘partners’ zijn van productie wegrace coureurs. In de belangrijkste
motor tijdschriften van Japan zijn commentaren te lezen als “De langdurige
populariteit wordt veroorzaakt door het prestatie niveau dat soms hoog genoeg
is om replica’s van racers achter zich te laten”. Dit commentaar is gebaseerd
op de overtuiging dat veel toeren en pk’s niet altijd essentieel zijn voor het
bouwen van een kwaliteits sportmotor.
Populariteit kent geen grenzen
De SR modellen zijn in Japan zeer populair geworden, maar daarnaast zijn ze
ook aangeslagen in Europese landen, waaronder West Duitsland, Oostenrijk en
België. ‘Motorrad’, het belangrijkste motortijdschrift in Duitsland, heeft de
SR zelfs uitgeroepen tot ‘Motor van het Jaar’.
Model 2J4, het eerste exportmodel van de SR 500, mét kontje.
Het geheim van de enorme populariteit is overduidelijk gelegen in het
superieure ontwerp. Er wordt gezegd dat het SR motorblok is ontwikkeld op basis
van de XT 500 enduro maar die bewering is maar gedeeltelijk waar. De
ontwikkeling van een blok voor een sportieve wegmotorfiets op basis van een
enduroblok is niet zo eenvoudig als het lijkt. Er moeten diverse problemen
worden opgelost waarbij essentiële verschillen tussen beide motortypes, zoals
motorkarakteristieken en frame-eigenschappen, een rol spelen die op zichzelf
weer afhankelijk zijn van het gebruik en de topsnelheid van de betreffende
motorfiets.
Meer nog: een grote ééncilinder die aan moet slaan in een markt waar
multicilinder modellen de dienst uitmaken , moet extra kwaliteiten bezitten. De
wegligging moet geweldig zijn, het blok moet het vermogen soepeler afgeven dan
wat gebruikelijk is bij een conventionele ééncilinder en het koppel moet een
vlakke karakteristiek hebben.
Voorpagina van de
folder voor de 2J4 uit 1978.
Hoewel het SR blok was gebaseerd op een XT 500 motorblok waren een groot
aantal wijzigingen noodzakelijk om het een volwaardig blok te maken voor een
sportieve wegmotorfiets. Deze modificaties waren onder andere: gewijzigde vorm
van de in- en uitlaatpoorten, verminderde weerstand van het luchtfilter, een
grotere diameter van de inlaatklep, grotere vliegwielwerking van de krukas en
een andere hoofdsproeier. Daarnaast is een CDI[4]
systeem toegepast en een startindicator om het motorblok eenvoudiger te kunnen
starten.
Wat het frame betreft, is de doorsnede van frame- en achtervork buizen
vergroot[5]
met 9,6 mm om het geheel stijver te maken. Het voorwiel is voorzien van een
schijfrem met een diameter van 298 mm. Een nieuw type middenbok deed de
onderhoudsvriendelijkheid toenemen. Als de SR op de bok staat, is het
achterwiel van de grond. Wordt het voorwiel gedemonteerd terwijl de motor op de
middenbok staat, dan blijft het achterwiel op de grond en voorkomt zo dat de
voorkant van de motor naar beneden duikt. Dit type middenbok kwam nauwelijks
voor bij Japanse modellen uit die tijd.
Veranderingen
van de eigenschappen van de SR
Vanaf de verschijning op de Japanse markt zijn van tijd tot tijd zijn
kleine wijzigingen doorgevoerd bij de verschillende modellen SR 400 en 500. De
79er modellen voor de Japanse markt kregen bijvoorbeeld gegoten wielen,
tubeless banden en een ‘power lever’. De 83er modellen voor de thuismarkt
hadden een luchtondersteunde voorvork, flexibele richtingaanwijzers en een
breder stuur. In 1984 zijn de SR modellen uitgerust met een nieuw ontwerp tank
met schaduweffecten ter ere van hun 7e verjaardag.
In 1985 werden een aantal verbeteringen doorgevoerd: een gehard oppervlak
voor de nokkenas en tuimelaars om de betrouwbaarheid van het blok te
verbeteren; toename van de capaciteit van de benzinetank van 12 naar 14 liter;
nieuw stuur dat een meer naar voren gerichte rijpositie mogelijk maakte; een 18
inch voorwiel dat het 19 inch exemplaar verving ter verbetering van de
wegligging; holle velgen om het onafgeveerde gewicht te verminderen en een
traditionele ‘two leading shoe’ trommelrem in het voorwiel die zorgde voor een
unieke remervaring (!?, f)
Zoals gezegd zijn er diverse veranderingen en verbeteringen doorgevoerd
gedurende de tien jaar die zijn verstreken sinds de introductie. Er zijn echter
geen veranderingen gekomen in het basale concept. Yamaha Motor heeft het
originele uitgangspunt consequent gehandhaafd in aansluiting op de essentiële
schoonheid van een motorfiets die vooral tot uiting komt in het unieke geroffel
van een grote ééncilinder en de vooruitstrevende ergonomische eigenschappen van
de SR
Voornaamste kenmerken van het 88er
export model van de SR 500:
Het luchtgekoelde tweekleps motorblok met
enkele bovenliggende nokkenas met een groot koppel bij lage toeren en het
exclusieve geroffel van een ‘big single’; Een
megafoon uitlaatdemper met extra dempingskamer die een exclusief
oorstrelend SR geluid produceert; Een schuifcarburateur met
acceleratiepomp die bijdraagt aan een betere reactie op het gasgeven; Een
decompressie handle om het starten te vergemakkelijken; Het
olietank-in-frame concept dat bijdraagt aan betere koeling van de
motorolie en reductie van het gewicht van de motorfiets; De
lucht-ondersteunde voorvork die zorgt voor comfortabel rijgedrag en
uitstekende demping; Een
traditionele ‘two leading shoe’ trommelrem in het voorwiel die zorgt voor
een unieke remervaring; Het 18
inch voorwiel dat bijdraagt aan een betere wegligging; Spaakwielen
met holle aluminium velgen; Zorgvuldig
ontworpen en geproduceerde onderdelen die op zichzelf al mooi zijn zoals
de druppelvormige benzinetank, de verchroomde spatborden en de
achtervering met twee shokbrekers; Een
licht naar voren neigende zit positie die een natuurlijke zithouding
mogelijk maakt; Een
slanke 14 liter benzinetank; Moderne
tellers en meters met een witte achtergrond.
De SR
500 uit 1988 met klassieke trommelrem in het voorwiel.
Naschrift van de vertaler
|
|
|
In 1988 had men bij Yamaha waarschijnlijk niet
kunnen voorzien dat de SR big single ooit haar 25 jarig jubileum zou vieren.
Toch is het dit jaar zover. Yamaha besteedt daar aandacht aan in de vorm van een
uitgebreide website. Surf maar eens naar http://www.yamaha-motor.co.jp/mc/sr400/cafe/index.html
en ga op bezoek in het SR cafe.
Het jubileum model van 2003, gespoten in
klassiek aubergine.